Hulp bij rouw en verlies

Hulp bij rouw en verlies is nodig. Rouw is rauw. Het doet pijn, doet je soms naar adem snakken. Rouw is een gevoel van heimwee, verdwalen. En rouw kost tijd. Rouw verandert steeds door de tijd. Rouw schrijnt. Eigenlijk is rouw is de keerzijde van de liefde voor degene die er niet meer is. Of voor datgene wat er niet meer is. En nooit meer zijn zal. Vooral dat laatste besef komt maar langzaam binnen, nooit meer... niet voor te stellen. En op onverwachte momenten vlijmt het gemis zomaar weer door je heen. Je voelt je kwetsbaar en weerloos.

Intense gevoelens

Afgelopen maand heb ik met veel mensen mogen spreken over hun verlieservaringen. Verlies van een geliefde, verlies van gezondheid. Mensen zijn soms verrast door de intensiteit van hun gevoelens. Het zijn verhalen vol gemis, pijn, eenzaamheid maar ook vol liefde en kracht. “Je blijft je niet altijd zo voelen,” zei een lieve vriendin ooit tegen mij in een moeilijke verliessituatie. En dat zinnetje heeft me vaak geholpen. Het biedt hoop maar laat ruimte voor de pijn die er is... En langzaamaan merk je dat het gevoel verandert, dat het leven, al is het anders, toch verder gaat. Maar dat is iets wat de persoon zelf mag ervaren, het kan niet opgelegd worden, er staat geen exacte tijd voor, het verschilt van mens tot mens. Rouwen mag tijd kosten, vroeger was het duidelijk zichtbaar als iemand in de rouw was in bijvoorbeeld rouwkleding. Daar zat als het ware meteen een erkenning in van het verlies. Tegenwoordig is dat niet meer zo. Dat is niet erg maar laat het niet zo zijn dat we denken dat rouw op een bepaalde manier hoort te gaan, en na een half jaartje toch maar eens over moet zijn. Je mag tijd krijgen, nemen en geven in het rouwproces.

Kamertje van rouw en verlies

Erkenning van het verdriet, van de pijn is nodig om uiteindelijk weer verder te kunnen. Maar ieder rouwt op een eigen manier. Er is geen goed of fout, alleen anders... Ieder verlies is ook weer anders, elke persoon is immers anders. Wat is er nog meer gebeurd, welke ervaringen draagt iemand met zich mee? Ik vergelijk het lichaam ook wel met een huis: in elk huis is een kamertje van rouw en verlies. De deur staat op een kiertje open. Het verlies is er en gaat niet weg. Door de tijd heen verandert het wel, nieuwe fases brengen andere aspecten naar boven. En vooral de onverwachte momenten kunnen je zo van slag brengen. Steeds als er weer een verlieservaring is waait die deur wijd open en vliegt alles dwars door elkaar heen door je huis. Dat kan verwarrend zijn. Je verzucht: “Dat had ik toch nu weleens verwerkt?” Het is niet gek, het hoort erbij. Soms doen mensen, vooral jongeren, dat kamertje op slot. Maar het is er wel, en het heeft invloed in allerlei situaties. Rouwen is nodig. Gebeurt het nu niet, dan later wel.

Er zijn

Het kan zo helpend zijn als de ander er gewoon voor je is, het verdriet niet wegpraat, je gevoel er laat zijn zoals het is. Je hoeft als naaste geen oplossingen te bieden. Je kan denken: “Wat moet ik dan zeggen?” of “Ik voel me zo onmachtig.” Vraag de ander naar zijn of haar behoefte en laat je eigen onmacht je niet weerhouden er voor hem of haar te zijn. Je kan er voor de ander zijn juist in stilte. Gewoon naast de ander zitten en samen stil zijn. En als er woorden komen: luister dan. Niet meteen zoeken naar antwoorden, niet je eigen ervaring erbij halen maar er echt voor de ander zijn. Geduld hebben, begrip hebben voor de verwardheid, het vergeetachtige, de boosheid, de paniek; alle gevoelens die er zijn. Een liefdevol gebaar, een warme blik in je ogen bieden troost. Een omhelzing als de ander dat fijn vindt. Samen wandelen is ook prettig, je praat gemakkelijker zo onderweg. Iets moois maken ter herinnering kan kracht geven.

Troost en twijfel

Mij biedt het ook troost te weten dat Jezus echt verontwaardigd was/is over het leed. Hij huilt als Lazarus gestorven is, hij schreeuwt het uit aan het kruis. Hij praat het lijden niet weg terwijl hij als geen ander weet dat het goed zal komen; dat is zijn belofte! Ik wil me eraan vasthouden dat hij het allemaal eens goed zal maken, dat ik de ander dan mag weerzien, dat God met ons is, maar ik ervaar dat niet voortdurend. Tot die tijd kunnen wij hier door de gebrokenheid diep en intens geraakt worden. God kan dan bestormd worden met vragen, onzekerheid en twijfel. Ook dat mag! Natuurlijk is het fijn als iemand steeds stevig kan blijven vasthouden aan Gods beloften. Maar de bijbel laat ook zien hoe mensen juist worstelen, zoeken en twijfelen. Het is belangrijk daar oog voor te hebben, er dan juist ook voor die ander te zijn. Je kan echter vastlopen in boosheid, wrok en bitterheid. Ook als je merkt dat het gemis niet verandert, je paniekerig blijft en geen vreugde meer vindt, heb je hulp nodig. Het is moedig om die hulp te zoeken en zo voor jezelf te zorgen. Ik vind het elke keer bijzonder om een tijdje met iemand mee te lopen en te merken dat de ander toch weer zijn of haar kracht hervindt.

Heb jij een luisterend oor nodig bij rouw en verlies? Reacties op mijn blog zijn welkom via het contactformulier.