Anders verder leven en meeleven bij verlies en rouw

Verlies van een geliefde, verlies van je werk, verlies van gezondheid, een echtscheiding: verlies kent zo veel vormen. Ieder mens wordt met rouw geconfronteerd, ieder moet leren omgaan met de overrompelende emoties die ermee gepaard gaan. Maar men weet vaak niet goed hoe je er mee om moet gaan. Niet met het verdriet van de ander maar ook niet de eigen emoties die zo intens en moeilijk zijn. Rouwen na een verlies is nodig en hoort bij liefhebben van iemand of van iets. Het is de keerzijde van liefde die er was.

Verlies erkennen

De bekende rouwdeskundige Manu Keirse benadrukt dat rouw een leven lang meegaat. Aandacht voor de rouwende is zo belangrijk, niet alleen in het begin maar ook later. Een luisterend oor, echt luisterend zonder oordeel of oplossingen. Voor de rouwende is het verhaal meermalen vertellen nodig om het verlies goed onder ogen te zien. Dat is volgens Keirse de eerste rouwtaak. Er zijn er 4, en deze rouwtaken zijn enigszins volgordelijk maar lopen ook door elkaar.

Pijn onder ogen zien

De tweede rouwtaak is het voelen van de pijn van het verlies. En de emoties die ermee gepaard gaan: verdriet, boosheid, angst, onzekerheid. Antidepressiva zijn voor psychiatrische aandoeningen. Verdriet in rouw is normaal voor evenwichtige mensen en mag er zijn, en langer dan een paar maanden. Doorvragen op wat er moeilijk is, daarin echt meeleven, is helpend.

Aanpassen

Ten derde moet de rouwende zich aanpassen aan de wereld zonder die ander, zonder die vanzelfsprekende gezondheid, zonder die baan… enz. Dat kost tijd. En is verschillende fases van het leven is het ook weer anders. Dat mag er steeds opnieuw zijn. Vlak na een verlies is er wel aandacht voor, maar na verloop van tijd neemt dat af. Het leven gaat verder… Ja, dat is ook zo. Maar wel zo anders! En het verlies kan op allerlei momenten zomaar weer zo schrijnend en rauw zijn. Terwijl anderen denken dat het nu toch al wel zo lang geleden is, ervaar je het gemis opeens weer zo diep.

Weer genieten

Ten vierde is weer leren genieten belangrijk. En daarbij de herinneringen bewaren, koesteren. Blijf de naam van de geliefde noemen, vraag aan de ander om nog eens te vertellen hoe het nu gaat. Haal herinneringen op. En zoek samen ook naar wat er weer te genieten valt. Dankbaar zijn voor wat er nog is, weer is. Mogelijkheden zien om het leven weer te omarmen en verder gaan. Dat is levenskunst.

Feest bij rouw en verlies?

Na een ingrijpend verlies kunnen de donkere dagen erg donker zijn. Ook al steek je lichtjes aan, in je hart is er verdriet om wie je verloren hebt. Of om wat je verloren bent. Zeker als je al meerdere verliezen met je meedraagt. Wat een eenzaam gevoel kan dat geven. Laten we omzien naar mensen om ons heen en belangstelling tonen voor wat zij meedragen. Verhalen vertellen en laten vertellen, samen herinneringen ophalen, dat laat de geliefde doorleven in ons leven, ook jaren later. Dat brengt echte verbinding. Dan kan het ook bij verdriet toch ook feestelijk zijn.

Heb jij hulp nodig en wil je een luisterend oor, handvatten om met jouw verlies aan de slag te gaan? Neem dan contact op.

Een mooi gedicht over verlies en rouw

Wees stil, want woorden gaan verloren

In de orkaan die mij nu overspoelt.

Ik weet dat je het goed bedoelt

maar soms kan ik die woorden niet meer horen

Geef me je schouder om op uit te huilen

En luister naar mijn eindeloos verhaal.

Vertaal mijn tranen in onuitgesproken taal

Geef me je armen om in weg te schuilen.

Wanneer je mij met warmte blijft omringen

Dan zal de wereld niet zo koud meer zijn

En zal ik – ondanks alle pijn –

Toch op een dag weer vogels horen zingen.

Bron: Vingerafdruk van verdriet – Manu Keirse, Uitgeverij Lannoo, 3e druk, pag. 46

Manu Keirse was te zien bij Jacobine op 16 nov. 2019. Zitten er ook mooie kanten aan rouw? Waardevol om terug te kijken.